Dema em wek mirov derketin ser dîka dîrokê, me bi xwe li ser vê dîkê rolê xwe diyar kir.

Dema em wek mirov derketin ser dîka dîrokê, me bi xwe li ser vê dîkê rolê xwe diyar kir. Ji ber ku lîstika dê me lîstiba, wê bi temama dîroka me vegotiba.  Lîstoka ku me dilîst jî ji  hemû derew, nakokî, fêlbazî, desthilatdarî û bindestiyê dûr bû. Ya rast van têgehan di nav lîstoka me de cihê xwe nedigirtin.  Ji ber ku mirovahiyê li dîjî van jiyan dikir.  Dûrî van jiyan dikir. Tişta ku ji xwe re pîroz didîtin  xweza bû. Di vir de ya herî zêde di nav xwezayê de civak bi hevhsengiyek şahene dimeşand jin- dayîk bû. Lewma di vir de jin ji xwezayê nayê qutkirin û fikirandin.  Di  civakê de ya ku hemû aliyên civakê komî ser hev dikir dayîka xwedavend bû.  Civak di nav xwezayê de yek bû. civak ji xwezayê dûr nebû. Yanî xwe pê tiştên ku jin- dayîk di xwezayê de kişf dikirin xwedî dikir.  Vê jî dihêla civak bi xwezayê re hebe.

Di vê jiyana bi xwezayê re di nava hevsengiyê de bû, kesê ji me re rol diyar nedikir. Me bi xwe rolê xwe diyar dikir.  Me dizanî em ê çi bikin û çawa rolên xwe bilîzin. Lîstoka me lîstokek  xwerû û zelal bû. ji ber vê jî dihat fêmkirin.  Di wê demê de ev lîstoka ku me dilîst çawa ji cewherê xwe hat dûrxistin?  Çawa bû lîstokek  aloz  û ket rewşek wisa qet neyê fêmkirin?  Kê ev lîstoka me xirap kir?  Fêlbaziya ku ji aliyê serdestan ve derketî bû sebeb ku lîstoka me xerap bibe.  Kete rewşek wisa êdî ne em hinek din rolên me diyar bikin.  Lîstikvanên pêşeng  ji ser dîkê hatin avêtin. Li şûna wan lîstikvanên ku dê her tiştî parçe pareçe bikin derketin ser dîka dîrokê.  Van lîstikvanên nû derketîn ser dikeya dîrokê xwestin bibin serwerên dîrok, cîhan, jiyan û xwezayê bi giştî. Ger her tişt parçe parçe bibe di wê demê de dê çawa agenga xweza û civakê weke xwe bikare biherike?  Bêbuman ev dibe dûrketinek ji cewhera hebûnê. 

        Bi derketina lîstikvanên nû re her tişt hat berovajikirin. Mirov ji xwezayê ewqas hat dûrxistin ku êdî nema dikare li cewherê xwe vegere. Xweza û mirov bûn du cîhanên ji hev dûr û biyanî.  Ji ber ku xweza dergûşa mirovahiyê ye.   Mirovan xwe li ser vê xwezayê  nas kir û  bûn mirov. Di encama hewla serweriya lîstikvanên nû de her çû xweza û civak ji hev hatin dûrxistin, mirov ji rastiya cewherê xwe hat biyanîkirin.  Mîna xweza hov e, divê bê kedîkirin, mirov divê bibe serdestê xwezayê têgihiştinek çewt û dijberê cewhera xwezaya mirov hat afirandin. Sînor hatin diyarkirin di navbera civak û xwezayê de. Di destpêkê de têgihiştina xweza hove divê vê kedîkirin paşê vegeriya têgiha civak hove divê bê kedîkirin. Di encama vê têgihiştina mirovan wekî keriyên lawiran dibîne de pêdivî bi cihên kedîkirinê ji hatin dîtin. Ev cih bajar bûn, an ku hevşiyên mirovên civaka nû.  Mirov ji cih û warên wan dûr kirin. Bê mal hiştin û neçarî bêkarî û bêkiriyê hiştin. Bi vî awayî civak anîn rewşa koletiyê, neçarî jiyanekî bindest  hat hiştin.  Di roja me ya îro de nivê mirovan bêkar in. Ji ber ku her tiştên wan ji destê wan hatiye girtin. Neçarî li ber deriyên dewletan li kar bigerin hatine hiştin.

Dema ez îro lî ser van tiştan dihizirîm, li bilindiya çiyayekê bûm. Rojê xwe ji lutkeyan berdabû ser singa mêrgên şîn û têr giya. Li gel baya hênik û herikîna avên zozanan bi hezaran curegiya di wan mêrgan de guliyên xwe dihejandin. Li aliyekê kereng, rêvas, loş, pûng, tûzîk û bi dehan curegiyayên din. Li gel giya, baya hênik, avên zelal, bêhna gul û kulîlkên renk bi reng dilê mirov dixist kulmek aramî û bedewiya jiyanê digotîn bi zimanê xwe. Li aliyê din hizra min çûbû ser mirovên vê xakê yên neçarî jiyana bajaran hatîn hiştin bû.

Ev tenê cîhek bû ji xaka welatê me. Her cih û deverên warê me şûn û şûnwarên jiyan û civakî yên kevnar û dewlemend in. Ev zozan û mêrg bi sedsalan bûne warên koçer û zozaniyên Kurdistanî. Mirovan di nava xwezayê de bi dostanî, hevsengî û rêzdarî jiyan kirine. Li ser vê xakê bi xwezayê re di nava hev de jiyane û hev xwedî kirine. Ji ber dewlemendî û xweşikbûna vê xakê mirovên vî welatî bi hezar salan karîne debara jiyana xwe li ser vê axê bikin, li hemberî hemû zilm û serdestiyê heyîna xwe bidomînîn.  Lê îro ev ax, war, zozan hatine bêmirovkirin. Mirovên bi sedsalan bi dewlemendiyên vê axê jiyayîn û neçarî ti kesê nebûyîn îro li bajaran hatine kom kirin. Ji bo debara jiyana xwe bikin li deriyên hêzên serdest dixin ku nanê xwe yê rojê peyda bikin. Ev cih û warên jiyana rast û xwezayî jî mîna warên tirsê, mirinê hatine terkirin. Ev zozanên dewlemend, axên bi bereket hatine çolkirin, xwecîhên wan berê xwe dane bajaran.

Ji ber ev ax û warên kevnar, zozanên têr gul û giya yên welatê me bûne warên ku dagirker û neyarên vê axê li ser bombeyan dibarînîn. Xwediyên vê axê yên xwecîh û rast terkî jiyanekî nîvtêr hatine kirin. Ditirsin bên ser erd û axên xwe. Nikarin sûd ji dewlenedî û spehîbûna vê xakê bigirin. Gelo ev tirs çî ye, çima ditirsin?

Ditirsin. Ji ber di nûneriyê de şaşî hene. Gelê vê xak û erdnîgariyê tê kuştin, bombe li ser gund û zozanên wan tên barandin. Dema gelê vê axê dibêje, ‘ev bêmafiye, divê pêşî li vê bêmafî û tevkujiyê bêgirtin, hînek nûner derdîkevin û  dibêjin, “Tirkiye mafdar e bê li wir bombe û qazanan li ser xweza, gund û zozanên we bibarîne. Ji ber hêzekî Kurd a çekdar li wir e.” Dema gel dibêje, ‘ew jî Kurd in, ne li ser xaka kesekî din dijîn vê carê jî nûner dibêjin ew ji parçeyekî din hatine, an wan derbixin, an tişta bibe para we kuştin e.

Lê em li Efrînê binêrin. Ma ew li ser axa kê bûn? Gelê Kurd li wir welatê kê dagir kiribû? Çîrokên Kerkûk, Germiyan, Xaneqîn, an jî kolberên li ser sînorê Rojhilatê Kurdistanê dê bi kîjan egeran ve bên girêdan? Dê kuştinên li van cihan bi çi bên pînekirin? Bi ya min şaşiyek heye. An yekbûna Kurdistanê têgihek ne rast e, an jî ger em bi yekbûna Kurdistanê bawerin divê kuştina Kurdan bi ti awayî û ji aliyê ti pêşeng û nûnerên Kurd ve rewa neyê nîşandan. Kurdek li kîjan parçeyî, an jî li kîjan devera Kurdistanê bê kuştin divê em li dijî kujeran derkevin. Ne bêjin kujer ji ber filan egerê mafdarin û kuştîna gelê xwe rewa nedin nîşan.

Kajîn Botan

Kürdistan Stratejik Araştırmalar Merkezi

www.lekolin.com - www.lekolin.org - www.lekolin.net – www.lekolin.info -www.navendalekolin.com -http://kursam.org/index.html- http://kursam.net/index.html